Ex-libris

A ilustradora e deseñadora Helen Dardik creou estes simpáticos ex-libris, que poden ser descargados en alta resolución desde o seu blog, así os teus libros nunca se confundirán cos dos demais.

Ilustra Alli Coate

 

Petisco

Uxío Novoneyra: Poema d'Os eidos (1955)

As dúbidas, de Celia Coira Alcolado

 E con este de Celia Coira (de 4ºESO B) rematamos a publicación dos relatos premiados no Concurso convocado polo Departamento de Lingua Galega e Literatura e o EDL con motivo do Día das Letras Galegas. Este relato obtivo o 2º premio no 2º Nivel (3º e 4º da ESO).

Mario utilizaba a súa infancia como vía de escape, e aínda que sabía perfectamente que a tiña moi idealizada, aquel tempo fora o único no que vivira co seu pai e iso o reconfortaba. 

Mario só tiá dous recordos co seu pai: xogando cun axóuxere na cociña unha tarde de inverno e estando con el e coa súa nai nunha multitude; aínda que ela non o recorde, Mario está seguro de que foi nas festa da vila. O único que quere este rapaz é poder chegar a ser coma o seu pai algún día, pero o que lle falta por saber é como era o seu pai. 

El pregúntalle día si, día tamén á súa avoa materna e esta cóntalle historias absurdas de como se coñeceron a súa filla e o seu xenro, ou de cal foi a igrexa na que casaron; pero Mario nunca chega a enteirarse de como vestía como falaba ou cal era o seu lugar favorito. As dúbidas estano matando por dentro. 

A avoa está asustaa e temerosa, vive na dúbida constante de se dicirlle ao pequeno o que realmente ocorreu, ou seguir a contar trapalladas das que conta, por que non, non quere que o seu querido Maritiño saiba toda a historia; non quere que Maritiño saiba como "papi" maltrataba a súa filla física e mentalmente, como a axexaba dende o coche cando ía a facer a compra ou cando a metía no alpendre e empezaba a tirarlle cousas e a chamarlle infiel, mentirosa, traidora... 

Sabe perfectamente que a súa filla recorda aquela multitude nas festas da vila, porque foi a última vez na que o seu marido a tocou. Non sabe nin cando nin como llo acabará contando a Maritiño, pero terá que facelo; as dúbidas estano matando por dentro.

 

Lagoa Araujo: Non vexo nada

A seguir, o relato de Lagoa Araujo, de 4ºESO B, que obtivo o 1º premio do 2º Nivel (alumnado de 3º e 4º de ESO) no Concurso de Relatos.

Non vexo nada, a negrura do alpendre abarcábao todo, o silencio que había deixaba paso a escoitar o latexo acelerado do meu corazón.

Entrara aquí escapando del, o xenro de Alena xa mo advertira, pero eu non lle quixera facer caso. Saír pola noite non me parecera tan mala idea, necesitaba a frescura da noite para que me deixasen de chegar as imaxes daquel acontecemento.

Aínda que segue moi escuro, a miña vista xa se acostumou algo e agora podo ver a silueta das ferramentas do meu avó. Achégome á parede para coller a machada, teño un mal augurio, sentía como alguén me axexaba dende algún lugar da estancia, e iso só facía que a miña respiración empeorase.

A piques de coller a machada sentín o cruxir  da madeira pero non parei, pensando eu. Pero nada máis lonxe da realidade, escóitase o son dun axóuxere como se estivese na distancia, mais sei que non é así. O meu pulso parece que vai estoupar, e unha dor moi intensa instálase na miña cabeza.

Empezo a notar formigueo nas pernas, pero non é interno. O pánico empézame a corroer ao notar a multitude de insectos por todo o corpo, nótoas nas mans, na cara, e empezo a chorar cando sinto como se me meten polas orellas e como intentan atravesar a miña pel, mordéndoa para meterse dentro.

Esa dor provócame dar un berro desgarrador que sei que será o comezo dos últimos que darei antes que os bichos de Aster me coman viva.

Bicos con sabor a sol, de Olivia Sotillo

 Publicamos a seguir o relato que obtivo o 2º Premio do 1º nivel (cursos 1º e 2º de ESO) do Concurso de Relatos: Olivia Sotillo Izquierdo, de 1º ESO B.

O primeiro día que a vin caín rendido aos seus pés. Multitude de xente falárame da belísima moza do poboado do lado das montañas, pero non tiña nada que ver coa realidade. Tiña o cabelo louro coma o sol no crepúsculo e uns ollos azuis coma as augas do mar nunha tormenta. Eu axexábaa de lonxe e admirábaa coma un meniño cun axóuxere novo.

Despois de anos queréndoa, declareime no alpendre da súa casa nun día de choiva. Cando a biquei, o arco da vella saíu no ceo. Os seus beizos sabía a luz e a cores, miles de cores.

A día de hoxe, os seus pais poden chamarme xenro. Tamén descubrín a mellor cousa do mundo: os seus bicos saben a sol.

Felicidário: A felicidade de memorizar un poema

 [ilustrado por Irmão Lúcia]

 

Entre a multitude, de Iván Río

Con este de Iván Jesús Río Pernas, de 1ºESO C, comezamos a publicación dos relatos do concurso convocado polo Departamento de Lingua Galega e Literatura e o Equipo de Dinamización Lingüística do Instituto. O alumnado tiña que incluír no seu relato cinco palabras propostas nas bases, e suliñalas.

Iván Jesús Río Pernas obtivo o 1º Premio do 1º Nivel (1º e 2º ESO)

 Entre a multitude dunha praza de Galicia, podíase ver un pequeno gatiño. A xente pasaba ao seu lado, pero ninguén se fixaba nel. O gato, antes de ser abandonado por un dos seus donos viviu nunha casa da zona, unha casa humilde, pero era o seu fogar. Os seus donos eran unha señora e un señor, aproximadamente de 60 anos, que vivían sós na súa casa, co gatiño como mascota. Un día chegou a filla dos señores e o seu marido, cun montón de maletas. Parecía ser que tiveran algún problema no seu piso e botáranos. Ao cabo duns días todo volveu ser o de sempre, excepto que na csa estaban a filla e o xenro dos señores. O xenro, despois dun tempo, deuse de conta de que era alérxico ao gato, e como non lle gustaba nada, decidiu abandonalo ás escondidas. O gato intentaba volver entrar, pero a porta estaba pechada. Así, o gato pasou os días escondido no alpendre dunha casa veciña, e, ao final, foise porque necesitaba comida. Agora o gato sen fogar vivía só, e o único recordo da súa antiga casa era o seu colar e o axóuxere que colgaba del.

E así, o gato axexaba a xente, escondido nunha esquina, buscando a oportunidade de volver encontrar un novo fogar.

Concurso de relatos: alumnado premiado

 Os alumnos e alumnas que resultaron premiados no CONCURSO DE RELATOS CURTOS que como cada ano convoca o EDNL en colaboración co Departamento de Lingua Galega do IES Río Miño de Rábade co gallo do DÍA DAS LETRAS GALEGAS son os seguintes:

Nivel 1 (1º e 2º ESO):

• Primeiro premio (diploma e vale de 20,00 € para material escolar): Iván Jesús Río Pernas (1º ESO C) co relato Entre a multitude.

• Segundo premio (diploma e vale de 15,00 €): Olivia Sotillo Izquierdo (1º ESO B) por Bicos con sabor a sol.

Nivel 2 (3º e 4º ESO) :

• Primeiro premio (diploma e vale de 20,00 €): Lagoa Araujo González (4º ESO B) por Non vexo nada.

• Segundo premio (diploma e vale de 15,00 €): Celia Coira Alcolado (4º ESO B) por As dúbidas.

Parabéns a todos e todas. Proximamente iremos publicando aquí os relatos premiados.

Ortografía

 

Os autores explícanse

Festividade de S. Ivo na Bretaña

Hoxe os habitantes da Bretaña celebran a festa do seu patrón, Ivo de KermartinIvo de Kermartin. No país hai máis de 200.000 persoas que usan habitualmente o bretón, única lingua celta falada na Europa continental, e tamén a única das linguas célticas sen recoñecemento legal por parte do Estado, neste caso Francia.

Día das Letras Galegas. Lembrando a Luísa Villalta

 

Canto sabes de... Luísa Villalta?

Mañá, eu irei... e ti?

 

Assim nasceu uma língua, por Sérgio Rodrigues

 

Henningsen: Muller vendendo contos na feira de Ordes (ca. 1965)

John Mayer - Submarine Test (january 1967, Videoclip by Virgilio Villores)

 

 

Sobre Luísa Villalta

 A Real Academia Galega presenta no seu espazo web Primavera das Letras (https://primaveradasletras.gal/) recursos lúdicos e didácticos para nos achegarmos á figura e obra de Luísa Villalta, homenaxeada nas Letras Galegas deste ano. Entre outras iniciativas, atoparedes unha biografía en forma de conto, actividades interactivas, unha serie documental de seis episodios e as bases do concurso Contádenos o voso Día das Letras.

Por?

Difunde a manifestación de Queremos Galego!

En setembro de 2024 faranse 20 anos da aprobación por unanimidade parlamentar do Plan Xeral de Normalización da lingua galega. Elaborado coa participación de máis de 1000 persoas de todos os ámbitos, con 400 accións e medidas concretas en cada un deles, non só non se desenvolveu senón que se produciron importantes retrocesos. 

Para unha Galiza viva, activa e  consciente das súas capacidades, precisamos dun goberno realmente comprometido coa súa obriga de promover o uso, presenza e disposición do idioma, cun galego vivo.

Vivo nun ensino en galego, que garanta a competencia no noso idioma permitindo a incorporación de novos falantes e o coñecemento da nosa realidade fronte ao actual modelo desgaleguizador. 

Vivo nun audiovisual que, como reclama a Iniciativa Xabarín, garanta a oferta en versión orixinal ou lexendada e cumprimento dos mínimos que estabelece a lei para menores de 12 anos. 

Vivo na administración, nos servizos públicos, na sanidade, na xustiza, nas relacións e información comercial, onde a atención inicial en galego -oferta positiva- que indicaba o PXNLG debe ser garantida incluíndo a disposición da lingua nas xestións telefónicas, telemáticas ou presenciais. 

Vivo na pegada da lingua sobre o territorio en todos os seus espazos e lugares, a que de novo pretenden borrar e perseguir coa permisividade dos gobernos central e autonómico.

É hora de os gobernos asumiren a súa responsabilidade legal e moral co idioma, a comezar pola Xunta de Galiza, e acompañar á sociedade que actúa e se mobiliza  día a día para termos o galego vivo, Galiza viva.

Asinar manifesto

Le isto. O pasado 1 de Maio morreu Paul Auster, o seu autor

Un poema

 Do poemario Entre el clavel y la espada, de Rafael Alberti

Hoje é o Dia Mundial da Língua Portuguesa

​​​​​​​​​No dia 25 novembro 2019, a UNESCO (Organização das Nações Unidas para a Educação, a Ciência e a Cultura) declarou a data de 5 de maio como Dia Mundial da Língua Portuguesa, na sequência da proposta dos países lusófonos, apoiada por mais 24 Estados, incluindo países como a Argentina, Chile, Geórgia, Luxemburgo ou Uruguai. Esta ratificação veio juntar-se à celeb​ração do Dia da Língua Portuguesa e da Cultura da CPLP (Comunidade dos Países de Língua Portuguesa) que tinha lugar, há mais de uma década, a 5 de maio.

​A língua portuguesa é falada por mais de 260 milhões de pessoas nos cinco continentes (3,7% da população mundial), sendo língua oficial dos nove países-membros da CPLP (Angola, Brasil, Cabo Verde, Guiné-Bissau, Guiné Equatorial, Moçambique, Portugal, São Tomé e Príncipe, Timor-Leste e Macau). Além disso, é língua de trabalho ou oficial de um conjunto de organizações internacionais como a União Europeia, União Africana e o Mercosul.

A seguir, mensagem do Secretário Geral das Nações Unidas, Dr. António Guterres, com motivo desse dia. 

A Língua Portuguesa é um tesouro inestimável que transcende fronteiras e oceanos. Falada por centenas de milhões de pessoas, é o veículo de uma riqueza cultural extraordinária, unindo comunidades e nações, em diferentes partes do mundo. Uma mesma língua, uma vasta pluralidade de vozes. E essa diversidade é tão mais rica quanto mais intensa é a colaboração entre os países de língua portuguesa, em áreas como a educação, a cultura, a ciência e a investigação. Esta língua é uma herança comum e é uma preciosa semente de futuro. E o seu futuro deve, também, afirmar-se no espaço público virtual, com a expansão dos conteúdos culturais e científicos em português – porque a sociedade do conhecimento só será verdadeiramente global, aberta e inclusiva se for uma sociedade multilíngue. Neste Dia Mundial da Língua Portuguesa, saúdo o trabalho da Comunidade dos Países de Língua Portuguesa na promoção desse património linguístico e cultural e no fortalecimento dos laços entre os povos que a integram. As Nações Unidas permanecem empenhadas na cooperação com a CPLP e acreditam firmemente que o multilinguismo e a diversidade cultural contribuem para a construção de um mundo mais pacífico, inclusivo e unido. E, neste ano em que a Cimeira do Futuro nos convidará a pensar nos passos a tomar para esse mundo mais pacífico, inclusivo e unido, urge lembrar, como escreveu Agostinho Neto, que “a esperança somos nós”. Muito obrigado.

Vota!

Animádevos a votar, ata o vindeiro 13 de maio, en https://aritmar.gal/, o mellor poema galego e portugués de entre os 10 finalistas do ano 2023, dentro do proxecto aRi[t]mar, promovido pola Escola Oficial de Idiomas de Santiago de Compostela, co apoio da SXL. Como sabedes, esta iniciativa busca divulgar a música e a poesía galego-portuguesa actuais e achegar a cultura e a lingua dos dous territorios: https://www.lingua.gal/a-secretaria-xeral/convocatorias/_/Premios/convocatoria_0192/aritmar-galiza-portugal-fase-votacion-mellores-poesias-2023.

Letras Galegas: recursos RAG

 

A Real Academia Galega mantén activa dende o pasado mes de xaneiro a sección dedicada á protagonista do Día das Letras Galegas 2024, na que reúne distintos contidos divulgativos sobre a súa vida e a súa obra. Entre eles destacan a serie documental web Luísa Villalta, a rebelión da palabra, seis episodios nos que máis dunha vintena de voces trazan un retrato coral sobre a poeta, narradora, ensaísta e articulista coruñesa á que a institución lle dedica o vindeiro 17 de maio; e a biografía da homenaxeada que asina a académica de número ana Romaní.

Primavera das Letras é outro dos proxectos centrais da RAG arredor da autora, neste caso con materiais concibidos para o público infantil. Nesta web a Academia ofrece Violino, Inglesa e o libro xigante. Pequena biografía de Luísa Villalta, unha historia de Xoán Babarro e Ana María Fernández ilustrada por Óscar Villán, así como actividades interactivas ou fichas para colorear. 

A través de Primavera das Letras, a RAG convoca ademais o concurso escolar Contádenos o voso Día das Letras 2024. A iniciativa diríxese a todos os centros escolares que impartan educación infantil e primaria e ao alumnado con necesidades especiais de apoio educativo, que poderán presentar os seus traballos sobre Luísa Villalta e a celebración da gran festa da nosa cultura ata o vindeiro 7 de xullo.

Bases

 Con motivo da celebración do Día das Letras Galegas, este ano dedicado a Luísa Villalta,

O Equipo de Dinamización da Lingua Galega e o Departamento de Lingua Galega e Literatura do IES Río Miño convocan un Concurso de relatos curtos dirixido aos alumnos e alumnas do Centro.

As bases que rexen este certame son:

1. O concurso está dirixido ao alumnado da ESO. Cada participante poderá presentar un único relato curto.

2. Os relatos deberán ser escritos en lingua galega e á man.

3. Temática: libre. Incluiranse as seguintes palabras (estas irán subliñadas no texto):

multitude, axexaba, alpendre, axóuxere, xenro

4. Extensión máxima de 100 palabras.

5. Os microrrelatos serán elaborados no transcurso dunha sesión lectiva na clase de Lingua Galega e Literatura, e entregaranse ao profesorado correspondente.

6. Concederanse dous premios por nivel, isto é:

• Nivel 1 para o alumnado de 1.º e 2.º de ESO

• Nivel 2 para o alumnado de 3.º e 4.º de ESO

Os premios consistirán nun diploma e mais un vale de 15 € para material escolar para o primeiro clasificado/a, e de diploma e un libro en lingua galega para o segundo clasificado/a en cada categoría.

7. O xurado estará composto por membros do EDLG e o seu fallo será inapelable.

8. A decisión do xurado darase a coñecer na Semana das Letras Galegas e será publicada no blog da Biblioteca xunto cos relatos.

9. A participación no presente certame supón a aceptación destas bases.

Rábade, a 2 de maio de 2024