No Certame das Letras Galegas que convoca o EDNL do noso Centro, resultou gañador o relato titulado As crónicas do Pazo, escrito polo alumno de 4ºA José Antonio Folgueira.
Aquí o tedes:
Dende aquela habitación podíase oír o impetuoso asubío do vento, tan agudo e estridente como de costume, ou iso lles pareceu aos alí reunidos. Nin aquelas anchas paredes de pedra que tantas inclemencias soportaran, durante tantos anos, eran o suficientemente fortes como para reprimir o berro insoportable daquel fenómeno atmosférico. Bastaba con retirar as finas cortinas de encaixe e acaroarse a aquelas fiestras tan amplas para ver como as escuros nubarros do horizonte anticipaban a chegada daquel trebón inminente.
Asemade, a chama dunha vela comesta loitaba por sobrevivir no medio da mesa, iluminando as facianas dos presentes. Non tardaría en amencer e todo o mundo procuraba ocultar o cansazo que o desvelo nocturno lles ocasionaba. De feito, eran moitos os que, borboriñando disimuladamente, conseguían evitar os desagradables efectos da falta de descanso. Por outro lado, calquera podía decatarse de que, a miúdo, todas as miradas da sala confluían nun punto común. Naquel recuncho, illado da masiva congregación e en constante penumbra, salientaban as figuras esvaecidas de tres mulleres, unha delas, a de maior idade, sentada nunha retorneada cadeira. De súpeto, a que, de primeiras, semellaba ser a máis nova, inclinouse levemente para acceder á orella dereita da que estaba sentada, e musitou en voz baixa:
Sabes que hoxe teremos visita.
Sei –contestou un pouco desairada.
Ti coñecíchela, verdade? – interrompeunas, instintivamente, a que antes ficara calada.
Non. O certo é que ela non se levaba moi ben co voso defunto avó e nunca se atreveu a vir ao pazo.
Despois seguiu un incómodo silencio, pois as circunstancias así o esixían.
A totalidade da servidume permanecía queda no xardín sito ao carón da casa. Todos se distribuíran en varias filas, con tal precisión, que mesmo semellaban seren soldados en formación á espera de novas ordes. Unha suntuosa carruaxe avanzaba, xa, polo camiño que ía dar ao patio do casarío, ao tempo que aumentaba a tensión entre os membros do grupo. Ao deterse o vehículo, o leve orballo que acompañara ao servizo na súa espera intensificouse, de tal xeito, que un dos criados se precipitou a abrir a porta do coche de cabalos. Entón, asomou do interior unha man osuda que apenas lograba agarrar, a causa da artrose, o ombreiro do apurado servente. Cun pouco de axuda, aquela muller, xa entrada en anos, conseguiu apoiarse no chan do patio. Nisto, e facendo uso dun elegante báculo e dun discreto paraugas, aquela señora comezou a andar con tal celeridade que ninguén podía dar creto do que vía. Tras atravesar a porta principal, saíronlle ao camiño tres mulleres, as mesmas que, tan só unhas horas antes, tiveran aquela breve e inconclusa conversa. A visitante, posuída por unhas présas incontrolables, non detivo a súa traxectoria e atravesou toda a mansión ata alcanzar unha pequena porta de madeira. Dentro atopou un pobre home, bastante desgastado pola enfermidade, e abrazouse a el sen poder conter un par de bágoas: era o seu irmán. Pouco despois, o desafortunado moribundo sentiu uns pasos e, a través da porta, puido ver como chegaban ao dormitorio a súa muller e as súas dúas fillas. A familia estaba reunida de novo.
O día tocaba á súa fin e a tormenta ía perdendo, paseniño, a forza gañada durante aquela axitada xornada. A filla máis nova do marqués estaba preparándose para a cea que tería lugar, pouco despois, no comedor familiar e non puido evitar debruzarse no peitoril dunha das ventás da habitación, co fin de albiscar, naquel ceo que, por intres, se despexaba, as primeiras estrelas da noitiña. Nese momento, entrou a súa tía na habitación, deixándoa atónita. Ela pasara toda a tarde a carón do pai da rapaza, o seu irmán, e precisaba, case con urxencia, dunha persoa que a puxera ao tanto do que, naquela casa, acontecía. Estiveron case un cuarto de hora conversando, nun ininterrompido diálogo, onde eran frecuentes as referencias á estraña enfermidade respiratoria que padecía o marqués, o cal, preocupado por unha morte prematura, acelerara os preparativos do casamento da súa primoxénita. Certos comentarios da sobriña delataban a súa oposición á futura voda, a causa do amor clandestino e recíproco que ela lle profesaba ao pretendente da súa irmá.
O mozo acababa de saír da habitación do marqués, cando chegou a muller deste. Ela non tardou en percibir no confuso aceno do seu marido, a preocupación que o encontro previo lle provocara. Daquela, foi cando el lle contou o sucedido. O rapaz viñera pedirlle a man dunha das súas fillas, pero non a da máis vella. O marqués aínda non aceptara o trato, xa que antes quería saber o que esta opinaba do asunto. A súa dona, consciente da posibilidade de que a irmá maior quedase solteira (posto que o seu tempo de muller casadeira se estaba esgotando), aseguroulle que xa se decatara da relación que estes mantiñan en segredo e que, en consecuencia, falara coa súa filla menor por se ela estaría disposta a casar; mentindo, asegurou que se negara rotundamente. Posteriormente, deixouno só e ordenou á servidume que pechase a porta con chave e que non permitise que Xoana, a filla máis nova, acudise a aquela ala da casa. Decidiu que esta tiña que marchar da mansión de inmediato, e ocorréuselle que fose coa súa tía a Inglaterra: despois de todo os médicos notaran certa melloría no estado do seu esposo e a súa cuñada acordara embarcarse para alí o antes posible; o seu home era xa un ancián e necesitaba dos seus coidados.
- Ata nas grandes casas, a verdade se acaba sabendo – pensaba Xoana.
O mordomo do pazo, que se encargara de instruíla na nenez, contáralle os plans que a súa nai tiña para ela. Xoana pensou que, para non levantar sospeitas, o mellor era enviarlle unha carta ao seu namorado. Con sorte chegaría a tempo para que impedise a súa marcha e formalizase o acordo nupcial. O tempo corría na súa contra e a súa tía, encirrada pola marquesa, adiantara a data de partida da mansión.
Diego estaba na sala cando chegou o mordomo. Desafortunadamente, Xoana dirixíase ao peirao acompañada da irmá de seu pai; chegaba tarde. O mordomo tranquilizouno e díxolle que o barco aínda tardaría unha hora en alcanzar a costa; isto dáballe unha marxe de tempo importante. Cando se dispoñía a marchar, unha man asiuno con forza polo cóbado. Era a marquesa.
Un calafrío percorreu de súpeto o corpo da rapaza, poñéndolle a pel de galiña. Aquel buque, de grandes dimensións, sucaba, engorde, as cristalinas augas da ría e a súa proa xa era visible a través do branco velo que a brétema atlántica tecía sobre o mar; un mar que contra todo prognóstico, estaba máis quedo que de costume. Un acto reflexo obrigouna a mirar cara a terra que deixaba, aquela terra que tanto recordaría, un símbolo da infancia e a xuventude perdidas. Miraba para atrás e o único que vía era un extenso conglomerado de persoas, que, como ela, compartían aquel abafante sentimento de morriña e de angustia existencial. Daquela, un home atravesou todo o xentío ata alcanzala; recoñeceuno, era o condutor da carruaxe de Diego. Díxolle que el a esperaba no coche de cabalos e non dubidou en correr á súa beira. A tía mirouno inquisitiva e este rosmoulle ao oído algo que a deixou de pedra.
O pesado caxato de madeira que vigorosamente a sostiña caeulle da man, provocando un son tan oco que a fixo estremecer. Un extenso baleiro medraba rapidamente no seu interior, un baleiro que lle resultaba insoportable. Aquilo non podía ser verdade, negábase a crelo. O seu irmán non podía estar morto, aínda non.
