O curso termina, un ano máis. E hoxe queremos despedir a Marta e a Chus, dúas profesoras formaron parte do Equipo da Biblioteca durante moitos anos e que deixan o Instituto. A elas vai o noso cariño e a nosa amizade.
E, como cada ano neste último día de curso a todos e todas queremos desexarvos...
un verán cheo de libros!!
.jfif)
O mes de xuño marca a entrada do verán, coa súa luz longa, os campos en flor e as festas tradicionais como o San Xoán. A cultura galega recolle esta época do ano nun feixe de refráns que agochan consellos, observacións sobre o tempo e a natureza, e un fondo coñecemento transmitido de xeración en xeración. Neste artigo de As chaves da lingua recompilan algúns dos refráns máis coñecidos de xuño para seguir aprendendo e gozando da riqueza da nosa lingua.
Dominar os verbos é un desafío para quen está a aprender galego. Saber cando usar o antepretérito de indicativo ou o pretérito de subxuntivo, distinguir entre formas regulares e irregulares ou coñecer os verbos con alternancia vocálica son retos que moitas persoas atopan cando aprenden ou repasan a nosa lingua. A boa noticia? Existen recursos moi útiles que poden axudarche a practicar os verbos galegos de forma amena e eficaz.
Neste artigo de As chaves da lingua recompílanse algunhas das mellores ferramentas dispoñibles hoxe en día para aprender, repasar ou simplemente poñerse a proba.
O ximnasio dos Verbos é unha aplicación web pensada para mellorar o uso dos verbos en galego, sobre todo aqueles que presentan irregularidades ou alternancia vocálica. É ideal para persoas que queren practicar a conxugación dun xeito práctico e entretido, xa sexa porque están a preparar un exame ou porque simplemente queren falar mellor.
A ferramenta está estruturada en catro seccións principais:
Ademais, a aplicación inclúe audios para escoitar como se pronuncian as distintas formas verbais. Preme aquí para acceder ao ximnasio dos verbos.
Este recurso e os seguintes foron creados polo profesor Gabriel Pérez Durán para aprender e practicar os tempos verbais do galego dunha maneira clara e funcional. É un recurso sinxelo, pero moi útil tanto para estudantes que están comezando como para persoas que queren repasar e automatizar o uso correcto dos tempos verbais.
Preme aquí para acceder Verbos Regulares do Galego
Este xogo en liña é unha ferramenta lúdica e visual para entender e practicar os morfemas verbais en galego. Está pensado para que aprendas xogando e adapta o nivel segundo os teus coñecementos ou intereses.
O xogo propón tres niveis de dificultade:
Preme aquí para acceder ao Xogo de Conxugación Galega
Este xogo interactivo está pensado para aprender e practicar os morfemas verbais. A versión 4 permite identificar as partes das formas verbais (raíz, morfema de tempo e persoa) e conta con tres niveis de dificultade: un nivel principiante con verbos regulares comúns, un nivel medio que introduce verbos irregulares e formas máis complexas, e un nivel pro onde podes conxugar os teus propios verbos.
Preme aquí para acceder ao xogo Busca os patróns escondidos nos verbos regulares.
Este xogo interactivo está deseñado para aprender a diferenciar e usar correctamente dous tempos verbais que adoitan xerar dúbidas no galego: o antepretérito de indicativo e o pretérito de subxuntivo. A través de distintas actividades repartidas en niveis progresivos —como Explorador do Tempo, Crononauta, Detector de Erros, Creador de Historias ou Caderno— o usuario pode comprender cando usar cada tempo e poñelo en práctica en situacións comunicativas reais.
A primavera énchese de cores, arrecendos e pequenas marabillas que, ás veces, pasan desapercibidas. Neste artigo de As chaves da Lingua queremos prestarlle atención ás flores silvestres que forman parte da nosa paisaxe e tamén da nosa lingua. Moitas teñen múltiples nomes e algúns veñen con historia.
Velaquí tes 7 flores para redescubrir esta primavera e para chamalas polo seu nome.
Tamén coñecida como baloco, borleta, croque, dedaleira, estalote, milicroque ou sanxoán, é unha flor silvestre de cor violeta ou rosada, con pintas no interior que semellan deseños feitos a man. Crece nos claros dos montes e nas beiras dos camiños, onde chama a atención pola súa forma de campá.
O nome croque vén dun xogo moi popular: collelas e estoupalas na cabeza dalgún incauto, como quen dá un pequeno croque. Por iso, a moita xente tráelles lembranzas da súa infancia.
A súa flor branca, elegante e envolvente, parece sacada dun cadro. A cala, de nome científico Zantedeschia aethiopica, tamén é coñecida como cartucho, cornos ou flor do xerro, dependendo da zona.
É unha das flores máis recoñecibles, presente en xardíns e cemiterios, mais tamén aparece en lugares húmidos e sombríos. Ten unha presenza serena, case solemne, que a converte nun símbolo de pureza, paz e elegancia.
O caravel, coas súas puntas rizadas e ese arrecendo intenso, foi sempre unha flor presente en celebracións, procesións e alfombras florais. Hai variedades brancas, rosas… mais o vermello leva consigo algo máis. Foi o símbolo da Revolução dos Cravos en Portugal, o 25 de abril de 1974, cando se colocaba nos fusís como sinal de liberdade.
Se pensas na primavera en Galicia, seguro que pensas en montes cubertos de toxos. E cando florecen, vístense de chorimas, esas flores amarelas que tamén recibe o nome de chorida, segundo a zona.
Un detalle curioso é que os seus pétalos son comestibles. Poden engadirse a ensaladas ou usarse como decoración en pratos e teñen un lixeiro sabor doce.
Pequena, cunha flor de cor rosa e follas estreitas, a herba de namorar é un símbolo do amor nas zonas costeiras de Galicia. Medra entre pedras e zonas salgadas, onde poucas plantas se atreven a crecer. Leva séculos inspirando versos e declaracións. Din que regalar unha é prometer algo máis que amizade.
Neste artigo tes a lenda da herba de namorar. Bótalle unha ollada!
Tamén coñecido como carrelo, leitarega, leitaruga, leituga, paciporca ou tarrelo, o mexacán é o nome popular galego para o Taraxacum officinale, esa flor silvestre que todos sopramos de cativos para pedir un desexo. A súa flor é amarela e cando se transforma nunha bóla de sementes brancas, énchese de maxia. Medra en calquera campo, beirarrúa ou fenda do chan, como símbolo de resistencia e presenza constante.
Ten propiedades medicinais recoñecidas dende hai séculos. É unha flor humilde, mais chea de vida e tradición.
A papoula é unha desas flores que non precisan presentación. Coa súa cor vermella intensa, como unha labarada no medio dos campos, anuncia a primavera con forza e delicadeza ao mesmo tempo.
É unha flor silvestre, fráxil, de pétalos finos como o papel, que bailan ao mínimo sopro de vento. Medra entre os cultivos, nas beiras dos camiños e, ás veces, semella que está onde non a chamaron… pero sempre queda ben.
Non é só unha planta de cheiro fresco e intenso. A hortelá ou menta brava é tamén un remedio de sabedoría popular: se algunha vez te rozaches cunha ortiga, seguro que alguén che dixo que colleras un pouco de hortelá para aliviar a picadura. E funciona! Crece espontánea nas hortas e zonas húmidas e sempre dá gusto atopala.
A natureza fala. Só hai que saber escoitala… e nomeala. Se saes ao campo esta primavera, intenta recoñecer algunha destas flores e, sobre todo, chámaas polo seu nome en galego. Porque a lingua tamén florece cando a usamos!
Cando falamos de dicionarios en galego, o primeiro que lle vén á cabeza a moita xente é o da Real Academia Galega. E con razón, é un recurso de referencia imprescindible. Pero hoxe co artigo de As Chaves da Lingua queremos ir un chisco máis alá.
Hai moitos outros dicionarios e ferramentas complementarias que poden ser tremendamente útiles tanto para quen xa fala galego con soltura como para quen está aprendendo. Dicionarios de sinónimos, bancos terminolóxicos, tradutores, dicionarios de pronuncia… En resumo, unha chea de recursos para escribir mellor, falar con máis precisión e evitar castelanismos.
Velaquí unha selección dos mellores dicionarios en galego que paga a pena coñecer.
Se estás tentando escribir en galego sen caer nos castelanismos máis comúns, este é o teu aliado. Un recurso fundamental para traducir palabras do castelán ao galego, feito con coidado e sensibilidade lingüística. Axuda a atopar a forma máis adecuada en galego, sen caer en traducións literais ou interferencias do español. Ideal para persoas que escriben profesionalmente ou están en proceso de aprendizaxe.
Un dicionario moi completo que vai máis alá das simples definicións. Ademais de explicar o significado das palabras, inclúe frases feitas, expresións idiomáticas e mesmo refráns, o que o converte nun recurso estupendo para mergullarse na riqueza do galego falado e escrito. Perfecto para estudantes, profesorado ou calquera persoa curiosa coa lingua.
Se escribes ou traduces en ámbitos científicos, técnicos ou especializados, este é o teu recurso clave. TERGAL é un banco de datos terminolóxico que recolle as denominacións galegas recomendadas para termos técnicos, con información conceptual, definicións claras e equivalencias noutras linguas (castelán, inglés, portugués…). É moi útil para evitar préstamos innecesarios e manter a terminoloxía rigorosa e en galego.
Moi semellante ao TERGAL, BUSCatermos é outro recurso terminolóxico orientado ás linguas de especialidade. Destaca pola súa navegación intuitiva e a actualización constante dos rexistros. Ideal para profesionais, tradutores e tamén para docentes ou estudantes que traballen con textos técnicos.
Un dos dicionarios máis completos do galego dispoñibles en liña. A súa particularidade é que segue a normativa do galego reintegrado, polo que as buscas hai que facelas tendo en conta esta escrita. Aínda así, é unha fonte riquísima de información etimolóxica, sinónimos, variantes dialectais e moito máis. Moi útil para persoas interesadas na historia da lingua e na súa relación co portugués.
Se queres saber como se pronuncia correctamente unha palabra en galego, este dicionario é o que necesitas. Inclúe transcrición fonética e opcións de audio, o que é perfecto para alumnado estranxeiro, para profesorado ou para persoas que queiran mellorar a súa expresión oral.
Non che gusta andar repetindo sempre as mesmas palabras nos teus textos? Queres enriquecer o teu vocabulario? Este dicionario ofrece sinónimos e opcións máis precisas segundo o contexto. Moi útil para escritores, redactores, xornalistas ou calquera persoa que traballe co idioma.
O Dicionario de dicionarios (DdD) é unha colección de obras lexicográficas galegas dos séculos XIX e XX. Reúne nunha mesma plataforma unha ampla selección de dicionarios históricos, terminolóxicos e dialectais, ofrecendo un acceso rápido e sinxelo ás diferentes visións e usos da lingua galega ao longo do tempo. Máis que un dicionario tradicional, o DdD funciona como un gran buscador que permite consultar múltiples fontes de maneira simultánea, sendo unha ferramenta valiosísima para estudantes, investigadores, tradutores e amantes da lingua que desexen coñecer con detalle a riqueza e a evolución do galego.
