Sabemos que xaneiro inaugura o ano, que agosto é tempo de calor e que decembro trae o Nadal. Mais, algunha vez escoitaches falar de “san Xoán”, “Santiago” ou “a sega” como nomes de meses? En galego, ademais dos nomes oficiais dos meses, existen denominacións tradicionais que variaban segundo a zona e a cultura popular. Moitas delas están ligadas a festas relixiosas, costumes agrícolas ou fenómenos naturais que marcaban o ritmo da vida.
Artigo completo, aquí
O nome dos meses en galego
Neste artigo, exploramos estes outros nomes que reciben os meses en galego, descubrindo como a nosa lingua soubo adaptar o calendario ao seu propio xeito de ver o mundo.
Xaneiro
Xaneiro é o primeiro mes do ano e ten trinta e un días. O seu nome vén do latín Ianuarius, dedicado ao deus Janus, unha divindade romana das transicións e os comezos.
Xaneiro quente trae o demo no ventre.
Febreiro
Febreiro é o segundo mes do ano, que ten 28 días, ou 29 se o ano é bisesto. Procede do latín Februarius, nomeado en honra ás festas da purificación chamadas Februa, que se celebraban en Roma neste mes. Este mes tamén recibe o nome de candeloria.
En febreiro, sete capas e un sombreiro.
Marzo
Marzo é o terceiro mes do ano e ten trinta e un días. Orixinase en Martius, en honra ao deus Marte, deus da guerra e protector da agricultura.
Marzo marzán, pola mañá cara de rosas pola tarde cara de can.
Abril
Abril é o cuarto mes do ano e ten trinta días. O nome “abril” vén do latín Aprilis, e aínda que a súa etimoloxía exacta non está clara, crese que podería derivar do verbo aperire (abrir), en referencia á apertura das flores na primavera.
A auga de abril enche o carro e o carril.
Maio
Maio é o quinto mes do ano e ten trinta e un días. Deriva de Maius, que se pensa que fai referencia á deusa Maia, divindade romana vinculada á fertilidade e ao crecemento.
A sardiña no maio que a parta un raio.
Xuño
Xuño é o sexto mes do ano e ten trinta días. Orixe en Junius, nomeado en honra a Xuno (Juno), a deusa romana do matrimonio e protectora das mulleres e do fogar. Este mes tamén recibe o nome de san Xoán ou san Pedro.
Polo san Xoán a sardiña molla o pan.
Xullo
Xullo é o sétimo mes do ano e ten trinta e un días. Nomeado en honra a Xulio César, quen reformou o calendario romano no ano 46 a.C. O mes chamábase inicialmente Quintilis, xa que era o quinto mes do antigo calendario romano, mais pasou a chamarse Julius tras a morte de César. A este mes tamén se lle pode chamar Santiago ou a sega.
Polo Santiago comeza a viña a pintar o bago.
Agosto
Agosto é o oitavo mes do ano e ten trinta e un días. Orixinase en Augustus, en honra ao emperador Augusto, quen seguiu os pasos de Xulio César. Antigamente este mes chamábase Sextilis, por ser o sexto mes do ano antes da reforma do calendario.
Chuvia no agosto, nin bo magosto, nin bo mosto, nin bo entrecosto.
Setembro
Setembro é o noveno mes do ano e ten trinta días. Vén do latín September, que significa “sétimo mes”. No calendario romano primitivo, setembro era efectivamente o sétimo mes do ano, antes de que se engadisen xaneiro e febreiro. Tamén recibe o nome de san Miguel.
Despois que pase o san Miguel xa pode ir aos figos quen quixer.
Outubro
Outubro é o décimo mes do ano e ten 31 días. Procede de October, que significa “oitavo mes” no antigo calendario romano. A pesar do cambio de numeración no calendario actual, o nome mantívose ao longo dos séculos. Tamén recibe o nome de outono ou san Lucas.
Outubro viñateiro, pai do bo xaneiro.
Novembro
Novembro é o undécimo mes do ano e ten 30 días. Deriva de November, que significa “noveno mes” en latín. Ao igual que setembro e outubro, o nome conserva a numeración do calendario romano antigo. Tamén recibe os nomes de san Martiño e santos.
Santos, ou secas fontes ou levas pontes.
Decembro
Decembro é o duodécimo e derradeiro mes do ano e ten 31 días. Orixe en December, que significa “décimo mes” en latín. Aínda que hoxe é o último mes do ano, no calendario primitivo correspondía ao décimo mes antes da reforma de Xulio César. Tamén recibe o nome de Nadal.
Se o Nadal vén mollado, o xaneiro vén xeado.
Ningún comentario:
Publicar un comentario